Penjelasan Pertanda Gempa Berdasarkan Sasih Menurut Lontar Palelindon dalam Tradisi Bali

Author:
Share
pixabay.com

Dalam tradisi Bali, gempa bumi atau “linuh” diyakini memiliki makna tersendiri yang dapat mempengaruhi situasi alam dan kehidupan masyarakat. Masyarakat Hindu Bali sering kali mempertimbangkan waktu terjadinya gempa dalam merencanakan aktivitas, terutama yang berkaitan dengan pembangunan dan pertanian. Kejadian gempa bumi ini dinilai berdasarkan pedoman wariga dengan perhitungan sasih (bulan dalam kalender Hindu Bali).

Linuh dipandang dapat memberikan ciri terhadap situasi alam semesta ini, dapat dilihat pada Lontar Palalindon yang diuraikan menurut perhitungan sasih. Berikut pembahasannya pada masing-masing sasih atau bulan dalam kalender Bali.

Sasih 1 (Kasa)

Tekaning lindu oreg ikang rat, mwang pertiwi, Bhatara Siwa mayoga, rahayu ikang rat, karunguang, dening watek dewata, tahun dadi, kapepekan dening jawuh wang agering kena teluh.

Artinya: Apabila sasih Kasa datangnya linuh, kacaulah dunia dan juga tanah, Bhatara Siwa beryoga baur dunia dilindungi oleh para dewata, tanam-tanam jadi banyak hasil bumi, orang banyak yang sakit kena black magic.

Sasih 2 (Kara)

Tekaning lindu, Bhatara Gangga mayoga, rahayu pageh ikang rat kabeh, danu asat, pala gantung urung, akweh wong kena gering, kena upas dewa Sang Hyang Yama ngalih palinggih.

Artinya: Apabila sasih Kara datangnya linuh, Bhatara Gangga beryoga, selamat seluruh dunia, danau kering buah-buahan tak jadi, banyak orang kena penyakit kulit (upas), Bhatara Yama menghendaki stana.*

Sasih 3 (Ketiga)

Tekaning lindu, Bhatari Sri mayoga, rahayu ikang rat, tahun dadi, toya teka angemu rasaning lemah, Bhatara Guru sedih denim bah banget mwang udan madres, ewah ikang wang salah paksa, karepnia, akweh wang kacarik pejaha.

Artinya: Apabila sasih Ketiga terjadinya linuh, Bhatari Sri beryoga selamatlah dunia, tanaman berhasil, air besar mengandung sari-sari tanah tetapi Bhatara Guru sedih karena air terlalu besar, hujan deras, sulitlah orang mencari makan dan banyak orang meninggal karena ke sawah (karena mengola sawah).

Sasih 4 (Kapat)

Tekaning lindu, Bhatara Brahma sira mayoga, rahayu ikang rat tahun dadi, banyu akweh mili, gring makweh sasab mrana, kweh wong pejah.

Artinya: Bila sasih Kapat datangnya linuh, Bhatara Brahma beryoga, dunia selamat, air banyak mengalir, penyakit wabah berjangkit, banyak orang meninggal.

Sasih 5 (Kelima)

Yan ring ka 5. Sasih tekaning lindu, Bhatara Iswara mayoga, tinekanan lara gering makweh, tahun urung, pala bungkah urung, upas mandi ring sagara ngelarani manusa, akweh wong pejah.

Artinya: Bila sasih Kelima terjadinya linuh, Bhatara Iswara beryoga, wabah penyakit banyak yang datang, tanaman padi tak berhasil, buah-buahan tidak jadi, wabah datang dari laut menimpa manusia sehingga banyak orang meninggal.

Sasih 6 (Keenam)

Yang ring sasih ka 6. Tekaning lindu, Bhatari Uma sira mayoga, bala aji tan paidep, wehing hiang kayutan, wredi mrana akweh mwang sasab magalak tan pangudawasa, hiang manyumuh, buta salah rupa, arep anadah.

Artinya: Bila sasih Keenam terjadinya linuh, Bhatari Uma beryoga, pemimpin dan rakyat tak menentu, bertengkar hama penyakit dan wabah penyakit berkembang dan mengganas, tiada kuasa orang memimpin, beraneka ragam buta muncul mau memangsa.

Sasih 7 (Kepitu)

Yan ring ka 7. Tekaning lindu, Bhatara Guru sira mayoga, Bhatara Ludra kapenging, obah ikang pretiwi buwana kewuh, wang agering kweh pejah tahun dadi, pala bungkah wredi, banyu makweh malinia.

Artinya: Bila sasih Kepitu terjadi linuh, Bhatara Guru beryoga dan Bhatara Ludra beryoga, tanah menjadi sulit, banyak orang sakit dan meninggal, tetapi tanaman padi dan umbi-umbian berhasil, meski air sedikit yang mengalir.

Sasih 8 (Kawulu)

Tekaning lindu, Bhatara Mahadewa mayoga, oreg ikang buana kabeh, kapongingang dening Bhatara Mahadewa, mranaakweh magalak, wang akweh mati kacarik, tahun dadi, pala gantung urung, banyu murah, gadgad lanas dandang, mreng, walangsangit pada mrana.

Artinya: Bila sasih Kawulu datangnya linuh, Bhatara Mahadewa beryoga, dunia kacau, seluruhnya dimarahi/dikutuk oleh Bhatara Mahadewa, hama tanaman mengganas, banyak manusia meninggal karena bekerja di sawah, tanaman padi berhasil, buah-buahan tidak jadi, air berlimpah ruah, berkembangnya hama tanaman seperti gadgad, lanas, cundang, wereng, walang sangit, dan sejenis hama lainnya.

Sasih 9 (Kasanga)

Tekaning lindu, Bhatara Durga mayoga, ilan buta amenging hiang aruna, sasab mrana, bala lumarep pala bungkah dadi, wang lara panes, bala lumarep para bungkah dadi, wang lara panes, gering makweh kasambut dening butapaksi raja, keboraja, Buta Raja, bayu raja, toya raja.

Artinya: Bila sasih Kasanga terjadi linuh, Bhatara Durga beryoga, gentayangan para buta, marah Bhatara Brahma, berkembang hama tanaman dan wabah, menghilangnya kekuatan, umbi-umbian jadi, banyak orang menderita sakit panas, banyak penyakit disebabkan oleh buta Paksi Raja, Kebo Raja, Buta Raja, Bayu Raja dan Toya Raja.

Sasih 10 (Kadasa)

Tekaning lindu, Sang Hyang Sangkara mayoga, rahayu ikang rat, sarwa tinandur dadi, sarwa tinuku murah, jan pada urip, sarwa sate kena gering marana, kebo sampi kweh pejah, tahun dadi, paksi marana mamukti, Bhatara Kusumayuda apenging, mwang waduanira, sarwa buta mangsa, sira sang buta Tonyong, sang buta kolomangsa.

Artinya: Apabila sasih Kadasa terjadi linuh, Bhatara Sang Hyang Sangkara beryoga, selamatlah dunia, segala yang ditanam berhasil, jual beli murah, manusia sehat, binatang peliharaan kena wabah, kerbau sapi banyak mati, padi berhasil, hama burung berkembang karena Bhatara Kusuma Yuda dan pengikutnya marah, sarwa buta mau memangsa seperti sang buta tonyong, kolo mangsa.

Sasih 11 (Jyesta)

Yan ring jyesta tekaning lindu, Bhatara Uma mayoga, osek ikang rat awiwilan, kapengingan doning Bhatara Guru, banyu murah, tahun dadi, wang kweh kena gering kamaranan, daging sawah amukti.

Artinya: Bila sasih Jyesta terjadi linuh, Bhatara Uma beryoga, kacau dunia, bertengkar, bingung, bertentangan karena dimarahi oleh Bhatara Guru, air berlimpah ruah, padi berhasil, banyak manusia kena wabah penyakit, segala sawah berhasil baik.

Sasih 12 (Asada)

Yan ring asada tekaning lindu, Sang Hyang Yama mayoga, Hyang Sri Mambu mayoga, tahun dadi, wong sarat akweh balik, akweh wong anom weruh amenging. Bhatara Brahma eweh, iweh nikang bumi, sarwa helar tak kedep, sarwa miber amukti, pala gantung urung.

Artinya: Bila pada sasih Asada datangnya linuh, Bhatara Sang Hyang Yama dan Sang Hyang Sri beryoga, pengusaha/pejabat penting tak setia, muda-mudi banyak bertengkar, Bhatara Brahma mengalami kesulitan dunia sulit, semua keindahan tak berarti, semua yang bersayap, bertulang, buah-buahan tak jadi.

Dengan memahami pertanda gempa menurut perhitungan sasih dalam tradisi Bali, masyarakat dapat lebih bijak dalam merencanakan dan menjalankan berbagai aktivitas mereka, serta menjaga keharmonisan dengan alam semesta. (TB)

   

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!